Jak stres może doprowadzić do ścierania zębów?
W codziennym życiu stres może objawiać się na wiele sposobów – od problemów ze snem, przez napięcie mięśniowe, po objawy psychosomatyczne. Jednym z mniej oczywistych, a jednocześnie bardzo destrukcyjnych skutków przewlekłego napięcia nerwowego, jest bruksizm, czyli nieświadome zgrzytanie i zaciskanie zębów. Dolegliwość ta dotyka coraz więcej dorosłych, a także młodzieży, i w wielu przypadkach jest diagnozowana zbyt późno, gdy uszkodzenia w obrębie jamy ustnej są już zaawansowane.
Czym jest bruksizm i jak się objawia?
Bruksizm to parafunkcja narządu żucia, która polega na mimowolnym, najczęściej nocnym zaciskaniu i zgrzytaniu zębami. Choć wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że cierpi na to zaburzenie, jego skutki są zauważalne: starta powierzchnia zębów, mikropęknięcia szkliwa, bóle głowy, a nawet przewlekłe napięcie mięśni karku i szczęki. W cięższych przypadkach może dojść do obniżenia wysokości zwarcia, co prowadzi do zmian w rysach twarzy.
Najczęstszą przyczyną bruksizmu jest stres emocjonalny, szczególnie przewlekły. W czasie snu organizm odreagowuje napięcie psychiczne właśnie poprzez intensywną aktywność mięśni żuchwy. Wpływ mogą mieć również inne czynniki, takie jak wady zgryzu, nieprawidłowe ustawienie zębów, a nawet niektóre zaburzenia neurologiczne.
Skutki bruksizmu dla zdrowia jamy ustnej
Konsekwencje długotrwałego zgrzytania zębami nie ograniczają się wyłącznie do uzębienia. Ścieranie zębów może prowadzić do odsłonięcia zębiny, co zwiększa wrażliwość na bodźce termiczne, kwasowe i mechaniczne. Uszkodzenia dotyczą również stawów skroniowo-żuchwowych, co objawia się bólem przy otwieraniu ust, uczuciem przeskakiwania w stawie oraz ograniczoną ruchomością żuchwy.
Nieleczony bruksizm może wpływać również na jakość snu, koncentrację, a w konsekwencji – na jakość życia. W zaawansowanych przypadkach może dojść do uszkodzenia aparatów ortodontycznych, koron protetycznych oraz implantów.
Diagnostyka i rola specjalisty
Rozpoznanie bruksizmu często wymaga współpracy kilku specjalistów: stomatologa, ortodonty oraz czasem neurologa czy psychologa. Duże znaczenie ma dokładny wywiad medyczny oraz ocena stanu uzębienia. W przypadku pacjentów z objawami takimi jak przeskakiwanie w stawie, ograniczenia ruchomości żuchwy lub ból, konieczna jest diagnostyka obrazowa, np. tomografia stawu skroniowo-żuchwowego.
W sytuacjach, gdy podejrzewana jest wada zgryzu, pomocny może okazać się ortodonta Warszawa Praga, który oceni potrzebę ewentualnego leczenia ortodontycznego. Niekiedy konieczne jest wykonanie specjalnych szyn relaksacyjnych lub korekta ułożenia zębów, aby zmniejszyć napięcie mięśniowe.
Leczenie bruksizmu – podejście wielokierunkowe
Skuteczne leczenie bruksizmu opiera się na podejściu interdyscyplinarnym. Pierwszym krokiem jest zazwyczaj zastosowanie szyny zgryzowej (relaksacyjnej), którą pacjent zakłada na noc. Pomaga ona chronić powierzchnie zębów przed dalszym ścieraniem i redukuje napięcie mięśni żucia.
W przypadkach związanych z wadą zgryzu może być konieczne wdrożenie leczenia ortodontycznego. Gdy dominującą przyczyną jest stres, wskazane jest również wsparcie psychoterapeutyczne lub wprowadzenie technik relaksacyjnych. Leczenie farmakologiczne, takie jak zastosowanie leków miorelaksacyjnych, stosuje się rzadko i tylko w uzasadnionych przypadkach.
Terapia musi być indywidualnie dostosowana do pacjenta, a jej celem jest nie tylko redukcja objawów, ale także zahamowanie postępu zmian. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie bruksizmu – pozwala ono uniknąć poważniejszych konsekwencji i skrócić czas leczenia.
