Myślisz nad podjęciem psychoterapii? Jeśli tak, na pewno masz wiele wątpliwości. Pacjenci często nie wiedzą na przykład, jak działa psychoterapia w różnych nurtach, a różnice są duże i mają ogromny wpływ na jej skuteczność. O tym piszemy poniżej.
Psychoterapia – co to?
Psychoterapia to podstawowa metoda leczenia problemów i zaburzeń natury psychicznej. Opiera się na rozmowie z terapeutą oraz wspólnej pracy nad przeżyciami, wspomnieniami i emocjami towarzyszącymi pacjentowi. Cały jej sens polega na tym, aby zrozumieć mechanizmy rządzące psychiką pacjenta i spróbować je zmienić (lub w pełni zaakceptować).
Takich zmian może potrzebować w pewnym punkcie swojego życia każdy z nas. Psychoterapia nie jest więc przeznaczona wyłącznie dla osób zmagających się z zaburzeniami psychicznymi. Praca z terapeutą może też pomóc w rozwoju osobistym, kontroli emocji, poprawie relacji czy budowaniu pewności siebie.
Jak działa psychoterapia? Poznaj jej główne nurty
W terapii wyróżnia się kilkaset podejść, ale większość z nich można przypisać do jednego z czterech nurtów. Warto zrozumieć, jak wygląda psychoterapia w każdym z nich.
Czym jest psychoterapia psychodynamiczna?
Terapia psychodynamiczna jest najbliższa tej, jaką prowadził sto lat temu Zygmunt Freud, choć nie wymaga już leżenia na kozetce. Jej głównym założeniem jest to, że większość problemów psychicznych i emocjonalnych ma źródło w doświadczeniach z dzieciństwa, ale pozostają one dla pacjenta ukryte w jego podświadomości.
W trakcie sesji pacjent stara się stopniowo przełamywać swój wewnętrzny opór przed tymi wypartymi mechanizmami, a potem próbuje je analizować i odnieść do bieżącego życia. Celem jest tu przeżycie i przepracowanie „ukrytych” wzorców zachowania i emocji. Dopiero potem pacjent może odbudować na nowo strukturę swojej osobowości.
Terapia psychodynamiczna jest długoterminowa i wymaga stosunkowo częstych spotkań (przynajmniej raz w tygodniu). Sam terapeuta przyjmuje pasywną, choć empatyczną rolę: oddaje głos pacjentowi, zapewniając mu bezpieczną przestrzeń do zwierzeń i pomagając w ich interpretacji.
Jak działa psychoterapia CBT?
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) to pod wieloma względami przeciwieństwo nurtu psychodynamicznego: jest krótsza, sam terapeuta przyjmuje bardziej dyrektywną rolę (wyznacza cele, udziela wskazówek) i skupia się na rozwiązaniu konkretnego problemu, na „tu i teraz”.
CBT wychodzi z założenia, że wszystkie zaburzenia wynikają z wyuczonych w trakcie życia reakcji na bodźce z otoczenia i związanych z nimi automatycznych przekonań (np. „nic mi się nie udaje”, „nikt mnie nigdy nie polubi”). Terapeuta pomaga pacjentowi świadomie analizować te myśli i rozwijać nowe, bardziej adaptacyjne wzorce zachowania. Same sesje są intensywne, często uzupełniane zadaniami domowymi.
Na czym polega terapia w nurcie humanistycznym?
Terapia humanistyczna opiera się na przekonaniu, że motywem wszystkich ludzkich działań jest dążenie do samorealizacji, jednak na drodze do niej stoją niezaspokojone potrzeby. Może być to brak akceptacji do samego siebie, brak poczucia miłości ze strony bliskich czy problem z określeniem własnych potrzeb.
Podczas terapii psychoterapeuta pomaga klientowi w osiągnięciu samoakceptacji i dostrzeżeniu własnego potencjału. Po drodze analizują wspólnie wartości klienta, podejmowane przez niego decyzje i ich konsekwencje – co ważne, z jak największą empatią i zrozumieniem.
To, jak wygląda psychoterapia w tym nurcie, zależy od skali problemów klienta – może potrwać „tylko” rok albo kilka lat. Terapeuta jest towarzyszem „podróży”, a nie przewodnikiem – dlatego właśnie w tym nurcie nie używa się określenia “pacjent”, aby podkreślić równorzędność relacji z terapeutą.
Nurt systemowy, czyli terapia dla rodzin i par
Nurt systemowy koncentruje się nie na pacjencie, a na otaczającym go systemie relacji międzyludzkich. Najczęściej jest to rodzina albo związek dwóch (lub więcej) osób.
Podstawą psychoterapii systemowej jest przekonanie, że decydujący wpływ na funkcjonowanie każdego członka systemu mają ich wzajemne relacje: ich struktura, panujące zasady, sposób komunikacji. Terapeuta dąży nie tyle do poprawienia dobrostanu jednej osoby, a do usprawnienia całego systemu.
Sama terapia przebiega dość podobnie, jak w nurcie CBT – chociaż może potrwać dłużej ze względu na mniejszą częstotliwość spotkań (co 2-4 tygodnie). Terapeuta jest dyrektywny, przybiera aktywną rolę w procesie i skupia się na rozwiązywaniu konkretnych problemów w systemie. Ale co najważniejsze, w procesie terapii niemal zawsze bierze udział kilka osób – nurt systemowy jest najczęściej wykorzystywany w terapii rodzinnej oraz par.
Znajdź najlepszy nurt psychoterapii dla siebie
To, jak przebiegać będzie proces terapeutyczny w Twoim przypadku zależy nie tylko od wybranego nurtu. Równie ważne będzie to, z jakimi trudnościami przyjdziesz do terapeuty i jaką relację z nim nawiążesz. Więcej o tym, czym jest i jak wygląda psychoterapia, przeczytasz na stronie https://konteksty.net/psychoterapia/ i blogu poradni Konteksty.